Zabytki i historia Pomorza

Pomiędzy ulicami Starowiejską i Mickiewicza Zagórska Struga tworzy uskok wodny i naturalny jaz. Teren ten w przeszłości miał duże znaczenie gospodarcze. Potok był źródłem energii a dogodne warunki terenowe spowodowały powstanie zakładu rzemieślniczego. Wybudowano jaz, utworzono staw i postawiono kuźnię wodną. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z  1603 roku. W latach 1648 - 1664 kuźnia należała do patrycjuszy gdańskich, później przez półtora wieku była własnością rodziny Hildebrandtów.  W XVIII wieku Andrzej Hildebrandt wystawił klasycystyczny dwór określany mianem Dworu pod Lipami z uwagi na to, że obsadzony był dorodnymi lipami. Hildebrandtowie byli właścicielami kompleksu do 1829 roku.

Od połowy XIX wieku zmieniali się często właściciele posesji. Mimo to na przestrzeni wielu lat teren ten zawsze był wykorzystywany do różnorakiej działalności gospodarczej. Istniały w tym miejscu wspomniana już kuźnia, tartak, a po 1887 roku zamontowana została turbina wodna do produkcji energii elektrycznej wykorzystywanej w zakładzie obróbki drewna. W okresie międzywojennym funkcjonował jeszcze tartak. W czasie II wojny światowej w hali postawionej na miejscu spichlerza produkowano materiał do wyrobu spadochronów na potrzeby wojsk lotniczych faszystowskich Niemiec. Po wojnie na tym terenie okresowo istniały masarnia i skład opałowy. Wiele jednak budynków gospodarczych takich jak: spichlerz, stodoła, chlew, czy stajnia rozebrano. Staw zasypano, zachował się jedynie zdewastowany dwór.

Po przejęciu tych terenów przez miasto w 1995 roku rozpoczęto prace nad ich zagospodarowaniem. Przeprowadzono remont kapitalny dworu i rewitalizację parku. Dwór przeznaczono na siedzibę Miejskiego Domu Kultury. W 1998 roku odtworzono staw byłej kuźnicy i jego jaz. W miejscu kuźni wybudowano młyn wodny, który przekazano Zrzeszeniu Kaszubsko - Pomorskiemu. Zabezpieczono stare drzewa i dokonano nowych nasadzeń utrzymując krajobrazowy charakter parku. W 2017 roku wzdłuż Zagórskiej Strugi, z parku do ulicy Dębogórskiej, poprowadzono ścieżkę spacerowo-rowerową, która stała się kolejną atrakcją Rumi. 

Fot. fot. Zdzisław Skrago (CC BY-NC-ND 3.0 PL)

Bibliografia

Historia Rumi. Od pradziejów do 1945 roku, Rumia 2012 r.

A. Sadłowski, Kuźnica rumska i jej dworek, www.rumia.edu.pl