Zabytki i historia Pomorza

Na granicy Rumi i Łężyc, na skraju lasu, obok stadniny koni znajduje się cmentarz wojenny, na którym spoczywają żołnierze armii sowieckiej i wojska polskiego (I Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte). Zginęli oni podczas walk toczonych w marcu 1945 roku w okolicznych miejscowościach: Bolszewo, Bieszkowice, Biała Rzeka, Ciechocino, Gościcino, Janowo, Łężyce, Nanice, Nowy Dwór, Reda, Reszki, Rumia, Stara Piła, Sopieszynko, Zagórze, Zbychowo.

Wojska I i II Frontu Białoruskiego, w tym polska I Brygada Pancerna im. Bohaterów Westerplatte, w ciągu jednego dnia, 12 marca 1945 roku, zdobyły Wejherowo i Redę a następnie skierowały się wzdłuż torów kolejowych w stronę Rumi. Tu jednak spotkały się z twardym, zdecydowanym oporem. Walki na tym terenie trwały 15 dni od 12 do 27 marca 1945 roku. Umocniona przez wojska niemieckie góra Markowca w Rumi okazała się nie do zdobycia. Próba obejścia góry od południowego wschodu w kierunku Łężyc też się nie udała. Ostatecznie atak w stronę Gdyni skierowano na odcinek Chwarzno – Wiczlino. Po wkroczeniu Rosjan do Sopotu 23 marca oddziały niemieckie w Gdyni zostały otoczone i żołnierzy niemieckich wycofano z Rumi na Kępę Oksywską, co umożliwiło 27 marca zajęcie  miasta przez wojsko sowieckie.

W walkach o Rumię poległo 7 tysięcy żołnierzy obu walczących stron. I Brygada Pancerna im. Bohaterów Westerplatte straciła 12 czołgów, w tym 9 bezpowrotnie. Wzniesienia wokół Rumi z uwagi na dużą ilość poległych nazwano Krwawymi Wzgórzami. Na cmentarzu w Łężycach pochowano 4 284 żołnierzy polskich i sowieckich (121 zidentyfikowanych), którzy polegli w tych walkach. 

Imienny wykaz żołnierzy pochowanych na cmentarzu wojennym w Łężycach 

Fot.fot. Zdzisław Skrago (CC BY-NC-ND 3.0 PL)