Zabytki i historia Pomorza
Strona Zdzisława Skrago
Kościół cysterski w Oliwie posiadał w przeszłości kilka instrumentów organowych, które nie zachowały się do dnia dzisiejszego. W 1577 roku wojska gdańskie w trakcie walk prowadzonych z królem polskim Stefanem Batorym zniszczyły kościół i dwa zespoły organowe będące w jego wyposażeniu. Następny instrument zbudowany w latach 1603-1604 przez mistrza z Prus Wschodnich Christiana Neumanna został zrabowany w 1626 roku przez wojska szwedzkie i obecnie znajduje się w Skokloster w Szwecji.
Dzisiaj oliwski zespół organowy składa się z trzech instrumentów; małych i dużych organów oraz pozytywu. Małe organy znajdujące się w południowym ramieniu transeptu skonstruowane zostały w 1689 roku za rządów opata Michała Antoniego Hackiego. Swój obecny wygląd zawdzięczają jednak Johannesowi Wulffowi z Ornety na Warmii. W dokumentach jako budowniczowie wymieniani są także cysters Martin Trosin i pomocnik Józef Gross. Prace nad przebudową starych organów trwały cztery lata (1758-1762). W 1917 roku władze niemieckie zarekwirowały piszczałki instrumentu na złom wojenny. Obecny instrument zbudowany przez firmę Kemper z Lubeki zainstalowany został w 2003 roku przez firmę Jerzego Kukli. Posiada 17 głosów i połączony jest z dużymi organami.
Barokowy prospekt organowy w części środkowej zwieńczony jest rzeźbą Dawida grającego na harfie, po bokach widnieją aniołowie z instrumentami muzycznymi. Rzeźby są pozłacane i kontrastują z niebieskim kolorem prospektu. Na emporze organowej obrazy przedstawiają śpiącego mnicha, świętych Hieronima i Bernarda jako pasterzy owiec, Chrystusa pocieszającego cysterkę, Matkę Bożą objawiającą się cystersom, Matkę Miłosierdzia, św. Bernarda przyjmującego pierścień i habit, nadanie cystersom reguły zakonnej, św. Bernarda przyjmującego pas zakonny i adorującego Marię z Dzieciątkiem.