Zabytki i historia Pomorza

Ołtarz należy do czternastu ołtarzy bocznych ustawionych w 1594 roku. Swój obecny wystrój uzyskał w 1653 roku za czasów opata Aleksandra Kęsowskiego (1641-1667), którego herb Poraj umieszczony jest na belkowaniu. Składa się z predelli, retabulum (nastawy ołtarza) i zwieńczenia. W predelli znajdują się płaskorzeźby przedstawiające św. Józefa i św. Barbarę z jej atrybutami – wieżą i mieczem. W retabulum przedstawione są postacie symbolizujące Kościół i Religię. W zwieńczeniu malowidło zawiera kilka scen: klęczącego przed krucyfiksem św. Bernarda, św. Jana Chrzciciela z barankiem i papieża Aleksandra I na tronie. Szczyt dekoruje trójkąt a w nim słowa po łacinie QVIS VT DEVUS (Któż jak nie Bóg) oraz gołębica, symbol Ducha Świętego.

W polu środkowym znajduje się obraz Hermana Hahna namalowany między 1624 a 1627 rokiem. Tematyka obrazu jest charakterystyczna dla pierwszego okresu po soborze trydenckim. Rozwijający się kult Matki Bożej w katolicyzmie (zwalczany przez protestantów) zaowocował przedstawieniami Wniebowstąpienia i Koronacji. Były one hieratyczne, ujmowane symetrycznie i najczęściej bizantynizujące, w odróżnieniu od późniejszych przedstawień o tematyce określanej Radość Marii.

Obraz Hermana Hahna należy do pierwszego nurtu. Przedstawia on koronację Najświętszej Marii Panny. Nad głową Matki Bożej koronę trzymają Bóg Ojciec i Syn Boży, nad nią unosi się Duch Święty w postaci gołębicy. Poniżej Matki Bożej w kontrastowym zimnym świetle widnieje Baranek na tle tęczy – symbolu przymierza Boga z ludźmi. Na dole obrazu widoczna jest fasada kościoła oliwskiego z tłumem wiernych. Kompozycja ma kształt kielicha. Trójca Święta z Matką Bożą otoczona jest olbrzymią ilością aniołów. Trzymają oni insygnia królewskie Boga Ojca i symbole męki Chrystusa. Wyróżnić można na obrazie Cherubinów, Tronów, Moce, Panowania, Księstwa, Mocarstwa. Poniżej są posłańcy Boga – archaniołowie z Gabrielem. Niżej od aniołów znajdują się święci. Świat niebiański wspierany jest przez władze kościelne i świeckie przedstawione po lewej stronie w osobach papieży, kardynałów, biskupów i cystersów, po prawej natomiast cesarzy, królów, książąt i rycerzy. Typowe dla potrydenckiej ikonografii przedstawienie Kościoła triumfującego w Niebie na obrazie Hermana Hahna zostało uzupełnione o Kościół walczący na Ziemi.

Herman Hahn jako katolik w gdańskim cechu malarzy otrzymywał zlecenia nie tylko od cystersów oliwskich ale też od pelplińskich. Podobny jego obraz znajduje się w ołtarzu głównym katedry w Pelplinie.