Zabytki i historia Pomorza

Strona Zdzisława Skrago

Archikatedra oliwska jest trzynawową bazyliką z ambitem, zbudowaną na planie krzyża łacińskiego. Niższe nawy boczne i ambit przykryte są dachem pulpitowym. Ramiona transeptu zwieńczone są małymi wieżami. W południowej znajduje się dzwon z 1619 roku, z północnej wieżyczki dzwon został zarekwirowany w 1942 roku.

Archikatedra oliwska jest najdłuższym kościołem w Polsce (107 m), szerokim na 19 metrów, w transepcie 28 metrów. Powierzchnia wnętrza wynosi 2 200 m2. Zgodnie z tradycją cysterską nad skrzyżowaniem nawy głównej z transeptem znajduje się wieża z dzwonami zbudowana w 1600 roku. Zawieszone są w niej trzy dzwony o nazwach „Święty Jan Chrzciciel” z 1637 roku, przelany w 1922 roku oraz „Maria” i „Święty Wojciech” z 1967 roku. Od strony wschodniej ścianę zewnętrzną prezbiterium zdobi rokokowy herb Oliwy z pomorskim Gryfem i Radwanem (herbem opata Jacka Rybińskiego). Zwieńcza ją pozłacany krzyż z 1599 roku. Herby Oliwy umieszczone są także na ścianach szczytowych transeptu. Zachodnia barokowa fasada z portalem ujęta jest w dwie smukłe 46-metrowe wieże przykryte szpiczastymi hełmami.